در مجله ی علوم اعصاب به یک تحقیق اشاره شده که نشون میده کمبود خواب می تونه باعث بشه مغز شروع به خوردن سلول های خودش کنه.
یعنی به جای ترمیم ، مغز وارد یه حالت آسیب زا می شه و سلول های سالم خودش مثل سیناپس ها وآستروسیت ها رو تجزیه می کنه .
ماجرا از این قراره که مغز ما فقط با نورونها (سلولهای عصبی) کار نمیکنه؛ بلکه دو نوع سلول پشتیبان خیلی مهم داره به اسم آستروسیتها و میکروگلیاها
آستروسیتها چیکار میکنن؟
آستروسیتها مثل پرستارهای مغزن( خیلی قشنگن، شبیه یک ستاره یا یه اختاپوس کوچولو)
کنار نورونها هستن و بهشون غذا و اکسیژن میرسونن، محیط اطرافشون رو تمیز میکنن و کمک میکنن پیامهای عصبی ، درست منتقل بشن
یکی از مهمترین کارهای آستروسیتها، رسیدگی به سیناپسهاست . حالا ! سیناپس چیه؟
سیناپس نقطهایه که دو تا نورون از طریق اون با هم ارتباط میگیرن در واقع سیناپس مثل پل یا یه تلفن بین دو نورون هستش که پیام عصبی ازش رد میشه حالا یه مثال ساده:
فکر کن نورونها مثل آدمان . وقتی یکی میخواد با اون یکی صحبت کنه، سیناپس میشه تلفنی که بینشونه
میکروگلیا : اونا همیشه بیدارن و مراقب مغزن ،دنبال میکروبها یا سلولهای خراب میگردن. اگه چیزی مشکوک ببینن، مثل یه پلیس وارد عمل میشن و اون عامل میخورن و نابود میکنن
اگه نورونی خراب یا مرده باشه، میکروگلیا اونو جمع میکنه و محیط مغز رو تمیز نگه میداره
اگه خوابمون کم باشه چی میشه؟ وقتی خوابمون خیلی کم باشه یا شبزندهداری طولانیمدت داشته باشیم آستروسیتها زیادی فعال میشن و به جای ترمیم،شروع میکنن به خوردن قسمتهایی از سیناپسها و نورونها! یعنی پلهای سالم رو خراب میکنن.میکروگلیاها هم که نقش پلیس و تیم نظافت مغز رو به عهده دارن ، بیشفعال میشن و حتی به سلولهای سالم هم حمله میکنن پس خواب فقط برای استراحت نیست! خواب نهتنها انرژی رو تجدید میکنه،
بلکه یه نقش حیاتی داره در:
حفظ عملکرد درست نورونها
جلوگیری از خراب شدن سیناپسها
جلوگیری از فعال شدن بیش از حد آستروسیت و میکروگلیا
و در نهایت، حفظ سلامت مغز
اگه خواب کافی نداشته باشی، مغزت شروع میکنه به خرابکاری…. با خودش